Zelfportret
Hendrickje
Titus
De Nachtwacht
Rembrandt van Rijn 1606-1669
In de Staalmeesters uit 1662 schildert Rembrandt zes keurmeesters van het lakenbereidersgilde, die stalen textiel van een kwaliteitsmerk voorzagen. Een uitzonderlijk hoge status hadden zij niet. Maar Rembrandt geeft hen perspectivisch zo weer, dat het lijkt alsof jij de kamer binnenkomt en niet hoger reikt dan de tafel waarachter de heren gezeten zijn. Daardoor worden zij verheven. Het voelt alsof jij een examen moet afleggen. Alsof jíj die lap stof bent die dat keurmerk krijgt. Eigenlijk vellen die staalmeesters een Laatste Oordeel. Over jou! Zo suggereert Rembrandt, geheel conform de geest van zijn tijd: Achter iedere dagelijkse bezigheid ligt een religieus motief verborgen.
Maar dat is niet het enige. De magie waarmee Rembrandt lichtdonkerschakeringen plaatst, ooguitdrukking modelleert en het ondeelbare moment kiest waarop iemand opkijkt, een hand beweegt of een stoel verschuift, schept een aartsvaderlijk licht waarop Rembrandt het alleenrecht lijkt te bezitten. Terwijl het toch gelijkende portretten zijn.
Tekst: Mark Mastenbroek